TERAPIA SCHEMATÓW
Pracując w Szpitalu Psychiatrycznym na Oddziale Nerwic i Zaburzeń Osobowości często oprócz podejścia poznawczo – behawioralnego stosowałam terapię schematów.
Terapia schematów wywodzi się z nurtu poznawczo – behawioralnego, znacznie wykraczając poza jego ramy. Kładzie bowiem nacisk na zgłębianie sięgających dzieciństwa czy okresu dojrzewania najgłębszych strukturach poznawczo - emocjonalnych, wchodzących w skład osobowości człowieka. Nazywa się je wczesnymi nieadaptacyjnymi schematami.
Schemat to dominujący, negatywny wzorzec, obejmujący wiele sfer. Jest złożony ze wspomnień, emocji, reakcji fizjologicznych i przekonań, które dotyczą jednostki oraz jej relacji z innymi. Powstają wówczas, kiedy któreś z podstawowych potrzeb nie jest w znacznym stopniu zaspokojone w dzieciństwie i jest utrwalany przez dalsze życie. Można powiedzieć w dużym uproszczeniu, że wszystko, co nam się przytrafia, widzimy poprzez pryzmat schematów. Informacje, które pasują do naszego schematu, są zazwyczaj przyjmowane, te zaś, które nie pasują, są odrzucane. Takie wybiórcze przyswajanie informacji powoduje wzmacnianie danych wzorców emocjonalnych i poznawczych oraz dużą trudność w ich modyfikacji. Często wkładamy dużo wysiłku w to, aby zmienić napędzane schematem zachowanie. Próbujemy robić coś zupełnie innego niż do tej pory za pomocą dodatkowych strategii. Niestety bez dogłębnej analizy poznawczej i umiejętnego stosowania technik doświadczeniowych przyczyniamy się do ich podtrzymywania.
Praca terapeutyczna polega na szukaniu początków schematów we wczesnym dzieciństwie i śledzi ich rozwój do chwili obecnej, ze szczególnym uwzględnieniem relacji interpersonalnych. Jej poszczególne etapy mają na celu przygotowanie Klienta do zadań, związanych ze zmianą wzorca zachowania. Pozwalają na zdystansowanie się i spojrzenie na swój negatywny schemat jak na intruza a nie jak na kluczową prawdę o sobie samym. W procesie tym dochodzi do wzmocnienia zdrowej części osobowości Klienta. Terapeuta pomaga Klientowi zrozumieć powody, dla których wzmacnia swoje schematy, empatycznie konfrontuje go z koniecznością zmiany oraz stara się dostarczać Klientowi korekcyjnych doświadczeń.
Poprzez relację terapeutyczną, która charakteryzuje się dużą dozą ciepła i empatii dochodzi do częściowego zaspokojania potrzeb emocjonalnych Klienta, niespełnionych we wczesnym etapie życia. Terapeuta tworzy specyficzną bezpieczną więź, otwierającą Klientowi perspektywę eksperymentowania z nowymi rodzajami zachowań, które wcześniej wydawały się niemożliwe.